De planning was om vanuit Naoshima de eilanden Teshima en Inujima te bezoeken. De laatste is echter afgesloten in de winter, als het museum niet open is dan is er ook geen regelmatige ferry. Jammer, want ik had graag de kunst gezien die verwerkt is in de overblijfselen van een koperraffinaderij. Anderzijds, nu hebben we extra tijd op Teshima.

Het is allemaal weer prima geregeld. Zoals we inmiddels van Japan gewend zijn. Direct na aankomst met de ferry kun je fietsen huren: allen elektrisch, allen met een ET mandje voorop. Onderweg naar het architectonische hoogstandje van de architect Ryue Nishizawa – een 60 bij 40m betonnen waterdruppel – passeren we een kleine vrolijk geel gekleurde koffiekeet. We gaan direct in de remmen. Het is hier over het algemeen drip coffee wat de klok slaat, dus elke koffie mogelijkheid wordt door ons nauwgezet gecontroleerd op de aanwezigheid van een gedegen espresso machine. Deze koffiekeet slaagt voor de test en dus volgt een bestelling.

Hij staat direct naast een grote schuur bomvol met allerhande machines. Deels lijken ze antiek, deels waarschijnlijk nog werkend. Te midden van deze bonte verzameling (is kunst op zichzelf) staan drie campingstoeltjes die op ons lijken te wachten. De koffie is fantastisch. Latte zoals latte bedoeld is en eigenaar Tsugutaka komt erbij zitten. Hij spreekt een aardig woordje Engels en we komen erachter dat hij – voor zijn zelfverkozen en recent gestarte barista carrière – werkzaam was voor Cirque du Soleil. Hij was jarenlang een ‘double dutcher’ en heeft, samen met zijn vrouw, meegedaan aan een wereldtour. Sterker nog, deze nu 37 jarige Tsugutaka Yabiku heeft zelfs een tijdje het wereldrecord op zijn naam gehad. Hij laat op mijn verzoek wat filmpjes zien, echt bizar hoe snel dat gaat. Touwtje springen voor gevorderden, deze wereldrecordspringers. Topsport en acrobatiek tegelijk. Ik ben er nog steeds niet achter waarom het double Dutch wordt genoemd, had er überhaupt nog nooit van gehoord, maar 244 keer per minuut de grond raken en dan ook nog twee touwen ontwijken lijkt me simpelweg een onmogelijke opgave. Voor hem dus niet, al moest hij nu, na 20 jaar, wel stoppen door rugklachten. Ook zijn vrouw, Tomoko, is gestopt. Een kindje was gewenst en COVID had de Cirque du Soleil wereldtour sowieso tot stilstand gebracht. Het kindje is gekomen, twee zelfs en hun nieuwe leven is dus gestart. Hier op het eiland Teshima, 14.5 km2 klein met amper 900 inwoners. We krijgen gedroogde mandarijn schijfjes van de buurman, lokale oogst. We nemen nog maar een koffie maar moeten dan toch echt verder. De online reserveringen van de musea zijn hier strikt. Ben je eerder dan moet je simpelweg wachten, ongeacht of het druk is of niet. Ben je later dan heb je waarschijnlijk pech. Althans, dat is onze inschatting en dus trappen we een beetje door. Heuvel op en wind tegen, maar dat gaat toch heerlijk soepel met zo’n trapaandrijving. Het blijkt maar zo’n 20 minuutjes te zijn en dan komen de nieuw aangelegde rijstvelden in beeld. Direct daarnaast het Teshima Museum, het werk van kunstenaar Rei Naito en architect Ryue Nishizawa. Mooi uitzicht op zee.

Het is een grote betonnen constructie dat dus een waterdruppel moest voorstellen, op het moment dat het de grond raakt. Geen muur of pilaar om het geheel te ondersteunen, het is een vrijstaande schaal met twee grote ovale openingen. Daardoorheen komt het licht en zie je de omliggende natuur. Ook weer als een bewegend schilderij.

levend water

Schoenen zijn streng verboden en er wordt ons middels een pamflet uitgelegd dat we moeten uitkijken waar we lopen. We zijn benieuwd en op kousenvoeten betreden we voorzichtig de ruimte. Onder de betonplaat bevindt zich een bron die zijn water door piepkleine gaatjes naar boven duwt. Door de waterafstotende behandeling van de vloer kromt het water zich tot een soort waterworm, een zelfstandige entiteit. Het is minimalistisch en tegelijkertijd overal, de waterdruppels sijpelen op bijna magische wijze door, en dankzij het ontwerp van het gebouw is het een soort dans en domino effect, maar dan in slow motion. Ik vind het boeiend en wonderbaarlijk. Het water wordt gemanipuleerd om het op een dergelijke manier te laten vormen en tegelijkertijd lijkt het zelf te bepalen of en wanneer de druppels zich samenvoegen, groeien, rollen, roerloos blijven, smelten en verdwijnen. Af en toe dwarrelt er een herfstblaadje de enorme druppel binnen. Als er al gesproken wordt dan is het op fluistertoon, iedereen lijkt in z’n eigen bubbel te zijn.

Ik lees later dat het de geboorte van het leven uitbeeldt, al is het natuurlijk wat je er zelf in ziet. Het gebouw zelf is ook weer fantastisch. Schijnt heel wat hoofdbrekens te hebben gekost om de schetsen en tekeningen van de architect tot realiteit om te vormen.

Ook nemen we hier een kijkje bij het Teshima Yokoo-huis. Het is wederom een samenwerking tussen een kunstenaar en een architect. Tadanori Yokoo is nu 87 jaar oud en maakt nog steeds volop kunst. We kenden hem niet, zijn werk blijkt echter in de diverse musea wereldwijd te hangen, onder andere MoMa.

Ik weet achteraf niet zo goed wat ik er nu van vond. Een deel van zijn werk is nogal psychedelisch, voor mij wat ‘too much’, maar de combinatie met het oude huis en de toelichting van de suppoost inclusief verwijzingen naar klassieke werken maakte het wel een stuk interessanter en begrijpelijker. De rood getinte ruiten zorgen voor een filter die je vroeger creëerde in een kijkdoos. De toilet zorgt ervoor dat je vanzelf psychedelisch wordt. Ook zie ik hier nu opeens veel meer Y- kruisingen, een van zijn thema’s.

Einde dag arriveren helaas ook de nodige waterdruppels die niets met kunst te maken hebben. We kunnen net op tijd de fietsen afleveren en op de ferry springen, terug naar onze blue room in Naoshima. Ons terrasje laten we deze keer voor wat het is, te nat, hoe leuk het ook is gemaakt. Morgen plakken we er gewoon nog een dagje kunst tegenaan. Het is eenvoudigweg te mooi om ook maar iets over te slaan.